Zjawisko zamieszkiwania na terenie ROD stanowi problem, z którym od lat zmaga się Polski Związek Działkowców. Mimo, że zakaz zamieszkiwania na terenie ROD jest uregulowany w ustawie o ROD oraz Regulaminie ROD ciągle znajdują się działkowcy, którzy łamiąc przepisy prawa przenoszą się na działkę z rodziną i całym swoim dobytkiem. Krajowa Rada PZD od wielu lat podkreśla, że korzystanie z działki i altany w celach mieszkalnych zaprzecza podstawowym funkcjom ROD. Bowiem ogrody działkowe nie mają na celu zaspakajania potrzeb mieszkaniowych, lecz potrzeb wypoczynkowych, rekreacyjnych i socjalnych działkowca oraz jego rodziny i nie mogą stanowić miejsca do stałego pobytu.
Zamieszkiwanie na terenie ROD generuje również wiele problemów, w tym problem śmieci. Osoba, która przez cały rok zamieszkuje na terenie ogrodu produkuje dużo większą liczbę odpadów niż osoba, która tylko sporadycznie przebywa na terenie ROD. Powstaje zatem kwestia, jak powinien być rozliczany wywóz śmieci od osoby całorocznie korzystającej z działki w ogrodzie. Problem ten wielokrotnie sygnalizowała KR PZD i Prezydium KR PZD m.in. w uchwale nr 224/2015 z dnia 30.09.2015 r. w sprawie wytycznych dla zarządów ROD i ogrodów objętych ustawą śmieciową. W uchwale tej wyraźnie podkreślono, że zarządy ROD nie powinny dopuszczać do zamieszkiwania na działkach w ROD. W przeciwnym razie gmina może uznać tereny ROD jako nieruchomości zamieszkane i wprowadzić wyższe stawki opłat niż dla nieruchomości niezamieszkanych.
W powyższej tematyce wypowiedział się również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, w wyroku z dnia 15.04.2015 r. (I SA/Gd 166/15). WSA, rozpatrując zapytanie w indywidualnej sprawie, uznał, że co do zasady odbiór śmieci z terenów ROD powinien odbywać jak dla nieruchomości niezamieszkałych. Jednakże, w przypadku, gdy na terenie ROD zamieszkuje działkowiec, jego działka powinna zostać potraktowana jako nieruchomość zamieszkana i powinien rozliczać z niej wywóz śmieci jak z nieruchomości zamieszkanej. Przy czym nie ma żadnego znaczenia, że obowiązuje zakaz zamieszkiwania na terenie ROD określony w ustawie o ROD oraz przeznaczenie ogrodu działkowego, jakim jest wypoczynek i rekreacja. WSA stwierdził, że „z punktu widzenia art. 6 c ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach znaczenie ma faktyczne zamieszkiwanie na nieruchomości, czego skutkiem jest generowanie odpadów komunalnych (…)”.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku rozstrzygnął również zagadnienie: kto w przypadku zamieszkiwanej działki w ROD powinien rozliczać wywóz śmieci (stowarzyszenie ogrodowe czy działkowiec)? WSA uznał, co do zasady zapewnienie zbierania odpadów komunalnych powstałych na terenie ROD należy do stowarzyszenia ogrodowego, w szczególności zarządu ROD (art. 15 ust. 2 ustawy o ROD). Przepisy ustawy o ROD nie przewidują jednak sytuacji, w której odpady komunalne wytwarzane będą przez osoby zamieszkujące na terenie ROD, gdyż zamieszkiwanie na terenie ogrodu jest przez w/w ustawę zabronione. Zatem, ustawa o ROD odnosi się wyłącznie do użytkujących działki w ROD, a nie do osób je zamieszkujących. Natomiast, do osób zamieszkujących na nieruchomości, w tym ROD odnosi się ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która nakłada obowiązek indywidualnego rozliczania się z wywozu śmieci, „bez względu na zobowiązania względem stowarzyszenia ogrodowego”. W tym celu, osoba zamieszkująca na terenie ROD zobowiązana będzie do składania deklaracji opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z nieruchomości zamieszkałej i opłacania odbioru śmieci we własnym imieniu. Pierwszą deklarację należy złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w terminie 14 dni od pierwszego dnia zamieszkania.
Reasumując:
1. działkowiec, który wbrew przepisom obowiązujących w PZD zamieszkuje na działce w ROD winien indywidualnie opłacać wywóz śmieci z działki w ROD. Rozliczanie z wywozu śmieci winno następować na podstawie deklaracji opłaty za wywóz śmieci z nieruchomości zamieszkałej, składanej do gminy przez osobę zamieszkującą na działce w ROD
2. niezależnie od zamieszkiwania na działce w ROD, każdy działkowiec winien partycypować w kosztach funkcjonowania ROD przypadających na jego działkę poprzez uiszczanie opłat ogrodowych, obejmujących m.in. koszty wywozu śmieci z terenów ROD
3. nic nie stoi na przeszkodzie, aby działkowiec, który zamieszkuje działkę w ROD, w związku z ponoszeniem opłaty ogrodowej negocjował z gminą wysokość ponoszonej opłaty za wywóz śmieci z jego działki rodzinnej. Nie ma to jednak wpływu na zobowiązania wobec ROD związane z obowiązkiem uiszczenia opłaty ogrodowej, która obowiązuje w pełnej wysokości.
WICEPREZES PREZES
/-/ Tadeusz JARZĘBAK /-/ Eugeniusz KONDRACKI
Warszawa, dnia 18 lutego 2016 r.