Temat budownictwa ponadnormatywnego i zamieszkiwania na działkach jest ponownie podejmowany przez Krajową Radę PZD, ponieważ stanowi poważny problem, z którym Związek zmaga się od wielu lat. Nie ulega wątpliwości, że altany o wymiarach przekraczających dopuszczalne normy powstawały w różnych okresach istnienia ogrodów. Mimo że ta kwestia była szczegółowo regulowana w rożnych przepisach, zawsze znaleźli się działkowcy, którzy łamali ustalone normy i budowali altany o powierzchni znacznie przekraczającej dopuszczalne wymiary. Tak sytuacja trwa niestety do dziś.
Osoby, które budują ponadnormatywne altany i na stałe w nich zamieszkują z pełną świadomością łamią przepisy powszechnie obowiązujące oraz uregulowania wewnętrzne PZD. Aby odwrócić uwagę od tego, że nie przestrzegają prawa, stają się oraz bardziej aktywni i bezwzględni w swoich działaniach. Wszelkimi sposobami próbują przejąć władzę w ogrodzie, a następnie dążą do jego wyłączenia ze struktur PZD, głównie po to, aby zamieszkiwać na działkach, mimo wyraźnego zakazu i nie ponosić z tego tytułu żadnych konsekwencji. Wielu z nich głosi nieprawdziwe informacje, że ustawa z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych jest niekorzystna dla działkowców, którzy wybudowali ponadnormatywne altany i zamieszkują w nich, ponieważ dopiero ona wprowadziła całkowity zakaz zamieszkiwania na działkach w ROD oraz zakaz posiadania altany, której powierzchnia przekracza 35 m², a wcześniejsze przepisy ich zdaniem na to zezwalały.
Jest to informacja całkowicie nieprawdziwa, ponieważ kwestie dotyczące wymiaru altany i zamieszkiwania na działkach były uregulowane już w przepisach z lat 50–tych ubiegłego wieku.
Potwierdzają to przedstawione poniżej akty prawne, które na przestrzeni wielu lat kształtowały zakaz zamieszkiwania na działkach i dopuszczalne wymiary altan:
Regulamin Pracowniczych Ogrodów Działkowych uchwalony przez Krajową Radę POD w 1959 r. w § 17 wyraźnie zabraniał stałego zamieszkiwania na działce i w związku z tym budowania pomieszczeń przystosowanych do stałego zamieszkiwania. Już czytając ten zapis można z pełnym przekonaniem stwierdzić, że zakaz zamieszkiwania na działkach nie jest uregulowaniem wprowadzonym w ustawie z 13 grudnia 2013 r., tylko obowiązuje niemal od początku istnienia ogrodów działkowych.
Regulamin Pracowniczego Ogrodu Działkowego uchwalony przez Krajową Radę POD w 1965 r. w § 67 ust. 2 określał, że altana może mieć powierzchnię do 12 m², natomiast w ust. 3 tego paragrafu mówił o tym, że altana nie może być przystosowana do stałego zamieszkiwania.
Regulamin Pracowniczego Ogrodu Działkowego uchwalony na VIII Krajowym Zjeździe Delegatów w Warszawie 15 listopada 1976 r. w § 70 określił, że powierzchnia zabudowy altany na terenach ogrodów o lokalizacji stałej nie może przekraczać 20 m², a jej wysokość 3 m.
Regulamin Pracowniczego Ogrodu Działkowego uchwalony w dniu 29 października 1981 r. przez Krajową Radę Polskiego Związku Działkowców na podstawie § 72 litera „i” Statutu PZD § 45 stanowił, że powierzchnia altany, w obrysie ścian zewnętrznych, nie może przekraczać: w ogrodach znajdujących się w granicach miast – 20 m², w ogrodach poza granicami miast – 35 m².
Regulamin Pracowniczego Ogrodu Działkowego uchwalony w dniu 25 listopada 1986 przez Krajową Radę Polskiego Związku Działkowców na postawie § 11.1 Statutu PZD w § 68 określał, że altana w pracowniczym ogrodzie działkowym może mieć powierzchnię: w ogrodach miejskich do 25 m², natomiast w ogrodach podmiejskich do 35 m².
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane art. 29 stwierdzała, że pozwolenia na budowę nie wymaga budowa altan i obiektów gospodarczych na działkach w rodzinnych ogrodach działkowych o powierzchni zabudowy do 25 m² w miastach i do 35 m² poza granicami miast.
Ustawa z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych w art. 13 ust. 1. Wprowadziła zapis, że na terenie działki nie może znajdować się altana, której powierzchnia zabudowy przekracza powierzchnię określona w art. 29 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.
Ustawa o ROD znowelizowała prawo budowlane. Od 19 stycznia 2014r. dopuszczalna powierzchnia zabudowy altany w miastach i poza miastami została zrównana we wszystkich ROD wynosi teraz 35 m².
Regulamin ROD uchwalony przez Krajową Radę PZD w dniu 1 października 2015 r. w § 7 zakazuje zamieszkiwania na działkach, natomiast w § 44 określa dopuszczalną powierzchnię altany.
Nie jest również prawdę, że politycy uchwalając ustawę o ROD nie wzięli pod uwagę realnego zagospodarowania działek. Sejm podjął bowiem bardzo korzystne dla działkowców uregulowania prawne, które zrównały dopuszczalną powierzchnię altan w ogrodach miejskich i podmiejskich do 35 m². Jest to największa powierzchnia, jaką dopuszczały wszystkie przepisy, obowiązujące niemal od początku istnienia ogrodów działkowych. Zapis ustawy stanowi więc ogromny sukces polskich działkowców pod tym względem, a nie ich porażkę.
Warto wspomnieć, że w po wejściu w życie wyżej wymienionych przepisów ustawy o ROD można zauważyć wyraźne zahamowanie budownictwa ponadnormatywnego na działkach, bowiem zalegalizowane zostały w miastach altany wcześniej zaliczane do ponadnormatywnych, tj. o powierzchni od 25 m² do 35 m². W opinii przeważającej części działkowców obecnie dopuszczalna powierzchnia zabudowy jest wystarczająca i zdecydowana większość nowych altan ma odpowiednie wymiary.
Należy zatem po raz kolejny podkreślić, że budowa altan o wymiarach przekraczających normy określone zarówno w prawie budowlanym, ustawie o ROD, jak i przepisach związkowych jest samowolą budowlaną i stanowi rażące naruszenie prawa, ponieważ wszystkie przywołane przepisy jasno i wyraźnie mówiły o tym, że altana działkowa powinna mieć określone wymiary i nie może służyć do zamieszkiwania.
Idea ogrodnictwa działkowego zrodziła się w celu pomocy niezamożnym rodzinom. Ogrody wypełniają bowiem funkcje rekreacyjne poprzez zapewnienie czynnego wypoczynku działkowcom i ich rodzinom, produkcyjne, ponieważ zapewniają możliwość uprawy warzyw i owoców. Wypełniają też bardzo ważne funkcje społeczne poprzez ugruntowanie więzi rodzinnych i aktywne wypełnianie wolnego czasu głównie przez seniorów. Ogrody odpowiadają więc na różne zapotrzebowania i pełnią wiele ważnych funkcji społecznych. Nie mogą jednak stanowić odpowiedzi na wszystkie problemy i bolączki, a zwłaszcza na niezaspokojone potrzeby mieszkaniowe. Wszystkie bowiem przepisy w sposób jednoznaczny wyłączały i nadal wyłączają funkcję mieszkalną z przeznaczenia działki. Zapewnienie mieszkań osobom ubogim i bezdomnym leży w kompetencjach organów państwowych i władz samorządowych, ponieważ organy te są zobowiązane do prowadzenia polityki sprzyjającej zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli. Rodzinne ogrody działkowe nie mogą więc przejmować tych funkcji.
WZ